chẻ | đt. Sả, bổ, bửa dọc, dùng dao, mác hay rựa bửa xuôi theo sớ gỗ hay tre, nứa: Chẻ tre bện sáo ngăn sông (CD). // (R) Chia ra, rẽ ra: Tới đó, đường chẻ ra làm hai thành; Cây lên vừa khỏi đầu, có nhánh chạng ra thành cái chánh-hai cái ngã-ba // (B) Cằn-táy hết sức, không bỏ chút lợi nào: Tính chẻ; chẻ sợi tóc làm hai. |
chẻ | - đgt. Tách theo thớ chiều dọc bằng dao sắc, thành từng mảnh, từng thanh, từng sợi: Công anh chẻ nứa đan bồ (cd); Chẻ cúi, Chẻ lạt. |
chẻ | đgt. Bổ dọc, tách dọc ra từng mảnh, từng thanh: chẻ tre o chẻ rau muống o Đêm hè gió mát trăng thanh, Em ngồi chẻ lạt cho anh chắp thừng (cd.). |
chẻ | đgt Tách theo thớ chiều dọc bằng dao sắc, thành từng mảnh, từng thanh, từng sợi: Công anh chẻ nứa đan bồ (cd); Chẻ cúi, Chẻ lạt. |
chẻ | đt. Bửa, bổ dọc ra: Anh về chẻ nứa đan sàng, Bện dây đan võng cho nàng ru con (C.d) Thừa cơ trúc chẻ ngói tan (Ng.Du) // Chẻ đôi. |
chẻ | đg. Chia theo thớ, chiều dọc... bằng dao giáng mạnh: Chẻ đóm, chẻ củi. |
chẻ | Bổ dọc ra: Chẻ củi, chẻ đóm, chẻ lạt. Văn-liệu: Chẻ nỏ không bằng đỏ vận. Anh về chẻ nứa đan sàng, Chẻ tre đan chóng cho nàng ru con (C-d). Sơn làm chẻ ngược, vườn-dược chẻ xuôi (T-ng). Thừa cơ trúc chẻ ngói tan (K). Em về chẻ lại bó trò, Rán sành ra mỡ chi cho làm chồng (C-d). |
Bà quét nhà , nhặt cỏ ngoài vườn , hay lại chẻ nắm tăm giúp Trác. |
Ai về chẻ nứa phết hồ Để tôi nhắn nhủ đôi cô hàng vàng. |
Ai về Kẻ Nứa , Đông Hồ Để tôi nhắn nhủ đôi cô hàng vàng chẻ lạt buộc vàng Tre non đủ lá , đan sàng nên chăng ? Em dặn người rằng : Đâu hơn người lấy , đâu bằng đợi chúng em đây. |
Anh chẻ tre bện sáo ngăn sông Cho đến khi đó vợ đây chồng kết hai Anh chẻ tre bện sáo cho dày Ngăn sông Trà Khúc , tất có ngày gặp em. |
Anh nói với em như nứa chẻ hai Như dang xiết chặt , nghe ai mặc lòng. |
Anh thời chẻ nứa đan sàng Còn lưng bát cháo em đang để dành Em đi tỉa cải nấu canh Em rang đỗ nành , em hái tầm tơi Ba thứ rau em nấu ba mùi Em đơm năm bát , em mời chàng ăn. |
* Từ tham khảo:
- chẻ hoe
- chẻ sợi tóc làm tư
- chẻ tre nghe gióng
- chẻ tre qua đất
- chẻ vỏ
- chẻ vỏ không bằng đỏ vận