mẫu hậu | dt. Tiếng vua gọi mẹ. |
mẫu hậu | dt. 1. Hoàng thái hậu, theo cách gọi của vua. 2. Hoàng hậu, theo cách gọi của các hoàng tử, công chúa. |
mẫu hậu | dt (H. mẫu: mẹ; hậu: vợ vua) Mẹ của vua: Lê Đại hành được bà mẫu hậu họ Dương trao cho áo long cổn. |
mẫu hậu | dt. Mẹ vua. |
[13a] mẫu hậu ngang nhiên dâm loạn , quyền thần chuyên chính , vua hèn tuổi trẻ , giữ nổi thế nào được. |
Ai Vương ít tuổi không thể ngăn giữ được mẹ , Lữ Gia coi việc nước , việc trong việc ngoài lại không dự biết hay saỏ Khách của nước lớn đến , thì việc đón tiếp có lễ nghi , chỗ ở có thứ tự , cung ứng có số , thừa tiếp có người , sao đến nỗi để thông dâm với mẫu hậu? Mẫu hậu ở thẳm trong cung , không dự việc ngoài : khi nào có việc ra ngoài , thì có xe da cá , có màn đuôi trĩ , cung tần theo hầu , sao để đến nỗi thông dâm với sứ khách được? Bọn Gia toan dập tắt lửa cháy đồng khi đang cháy rực , sao bằng ngăn ngay cái cơ họa loạn từ khi chưa có triệu chứng gì có hơn không? Cho nên nói : Làm vua mà không biết nghĩa Xuân Thu tất phải chịu cái tiếng cầm đầu tội ác ; làm tôi không biết nghĩa Xuân Thu tất mắc phải tội cướp ngôi giết vua , tức như là Minh Vương , Ai Vương và Lữ Gia vậy. |
Lê Văn Hưu nói : Đỗ Anh Vũ ra vào cấm đình , tư thông với mẫu hậu , không tội gì to bằng. |
Thượng hoàng lại hỏi rằng : "Nếu sang năm trở đi , ta chắc chắn không chết , thì hoãn việc chôn mẫu hậu cũng được ; nếu sang năm ta chết , thì lo xong việc chôn cất mẫu hậu chẳng hơn là chết mà chưa lo được việc đó ử Lễ cát lễ hung phải chọn ngày là vì coi trọng việc đó thôi , chứ đâu có phải câu nệ họa phúc như các nhà âm dương. |
Bấy giờ , vua mới mười một tuổi , nhưng không phải nhờ mẫu hậu buông rèm coi việc nước , mà mọi việc thiên hạ đều tự mình quyết định cả. |
Tờ chiếu viết : "Trẫm gặp phải gia biến , bên trong thì mẫu hậu coi chầu , bên ngoài thì đại thần giúp việc , mà liền năm đại hạn , lúa má mất mùa , dân chúng buồn than. |
* Từ tham khảo:
- mẫu mã
- mẫu mực
- mẫu nghi
- mẫu quốc
- mẫu quyền
- mẫu số