tuồng cổ | dt. Tuồng hát truyện xưa: Tuồng cổ dễ hát. |
Bây giờ ở đây tuồng cải lương và kịch được công chúng ưa xem , nhưng riêng tôi thì cứ ra giêng , ngày trước , thế nào vợ chồng cũng phải đi xem tuồng cổ , để nhân dịp đó bói tuồng xem năm mới làm ăn ra thế nào rồi đến lúc tan hát ra về , vợ chồng dắt tay nhau đi nhởn nha dưới bóng trăng bàn luận về vai trò Khương Linh tá đóng thật tài , hay Quan Vân Trường qua ngũ quan trảm lục tướng trông ghê quá... Cuối tháng giêng có những đêm không mưa , trời sáng lung linh như ngọc , chỉ chừng mười giờ tối thì trăng mọc cao lên đỉnh đầu. |
Vì thế , nghe thấy đầu xuân có hát tuồng cổ “Quan Vân Trường quá ngũ quan trảm lục tướng” hay “Dự Nhượng tam đả long bào” , ở cách xa nơi họ ở dăm mười cây số , họ cũng cố đi xem cho kì được. |
Tuy vậy , vẫn cứ “tưng tức thế nào” cho nên tại vài làng mát mặt ở Bắc Việt , các đàn anh vào dịp tết vẫn rủ nhau rước ả đào , tuồng cổ , phường chèo về diễn cho mọi người xem và được người ta nhớ mãi : Sang xuân đình đám vui như tết Hết đám làng bên lại đám làng… Em nhớ đào Nhâm phường Đặng Xá Đóng bà Thị Kính mắc hàm oan. |
Thế thì có gì lạ ? Quảng Lạc , Sán Nhiên Đài lại không thủ tuồng đó hay sao mà lại phải lặn lội vào tỉnh Hà Tĩnh để xem ? Không bao giờ tôi quên được đặc trưng của vơtuồng cổ^? đó , mà theo người em gái của bạn tôi kể lại thì Tết nào làng này cũng chỉ diễn một đoạn ấy thôi – kì hơn nữa là diễn ban ngày , trong khi mọi người đi lại nhộn nhịp trên bờ sông thật. |
Quản nhọn đứng dậy vòng hai tay lên trước mặt y như một vị đại quan đứng trước mặt Thượng hoàng trong các vở tuồng cổ : Trình đại ca ! Bọn đàn em cũng biết đại ca là bậc danh tiếng chẳng thèm dấy bẩn vì đám bụi đời này , cho nên không dám phiền nhiều đến đại ca. |
Trong tuồng cổ có các vai quan nhân , chu tử , đán nương , câu nô gồm mười hai người , mặc áo gấm , áo thêu , đánh trống , thổi sáo , gảy đàn , vỗ tay , gõ ồn phím đàn (Chú : Chu Hậu chết , Hậu Chủ ghi vào mặt sau đàn tỳ bà : Hương trời còn đuôi phượng , hơi ấm tỏa phím đàn) , thay đổi nhau ra vào làm trò , khiến người xem xúc động , muốn cho buồn được buồn , muốn cho vui được vui. |
* Từ tham khảo:
- mang điều
- mang lại
- mang nặng
- mang ra
- mang rô
- màng não